هر آنچه درباره انواع بیماری‌های مقاربتی باید بدانید
اصطلاح بیماری مقاربتی (STD) برای بیان وضعیتی به کار می‌رود که بیماری از طریق تماس جنسی از یک شخص به شخص دیگر منتقل می‌شود. افراد می‌توانند با داشتن رابطه جنسیِ بدون محافظت، از واژن، مقعد یا دهان و با فردی که دارای بیماری‌های STD است، به این بیماری‌ها مبتلا شوند.
بیماری مقاربتی با نام‌های عفونت مقاربتی (STI) یا بیماری وریدی (VD) نیز شناخته شوند. این نام‌ها نشان می‌دهد که این بیماری‌ها تنها از طریق رابطه جنسی منتقل نمی‌شوند و راه‌های دیگری نیز برای ابتلا به این بیماری‌ها وجود دارد. بسته به نوع بیماری، عفونت‌ها ممکن است از طریق استفاده از سرنگ‌های مشترک و یا حتی شیردهی نیز منتقل شوند. بسیاری از متخصصان بهترین راه پیشگیری را استفاده از محصولات مراقبت جنسی مانند معتبرترین برندهای کاندوم می‌دانند.
البته در مورد کاندوم و استفاده از آن نیز باید موارد مهمی رعایت شود که مشکلات استفاده از کاندوم به بیماری‌های مقاربتی اضافه نشود.
علائم بیماری‌های مقاربتی در مردان
در صورت نداشتن علائم پیشرفته می‌توان بیماری‌های مقاربتی را کنترل کرد. این بیماری معمولا دارای علائم یکسانی در افراد مختلف است که این علائم رایج عبارت‌اند از:
- درد یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادرار
- زخم، برجستگی، یا بثورات در آلت تناسلی مرد، بیضه‌ها، مقعد، باسن، ران‌ها یا دهان
- ترشح یا خونریزی غیرمعمول از آلت تناسلی مرد
- درد و یا تورم در بیضه‌ها
علائم در مردان می‌تواند بسته به نوع بیماری متفاوت باشد.
علائم بیماری‌های مقاربتی در زنان
در بسیاری از موارد، بیماری‌های مقاربتی علائم قابل توجهی در زنان ندارند. در واقع می‌توان موارد زیر را به عنوان علائم مشترک بیماری‌های مقاربتی در زنان دانست:
- درد یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادرار
- زخم، برجستگی، یا بثورات در آلت تناسلی مرد، بیضه‌ها، مقعد، باسن، ران‌ها یا دهان
- ترشح یا خونریزی غیرمعمول از واژن
- خارش در واژن یا اطراف آن
علائم در زنان نیز می‌تواند بسته به نوع بیماری متفاوت باشد. در ادامه انواع بیماری‌های مقاربتی را بررسی خواهیم کرد.
بیماری‌ها و عفونت‌های مختلفی می‌توانند از طریق رابطه جنسی منتقل شوند. در ادامه قصد داریم تا شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی را معرفی کنیم و به توضیح درباره آنها بپردازیم.
کلامیدیا
معمولا باکتری‌های خاصی باعث ابتلا به این بیماری می‌شوند. طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) اعلام شده است که این نوع بیماری معمولا به عنوان شایع‌ترین نوع بیماری‌های مقاربتی به شمار می‌آید.
بسیاری از افراد مبتلا به کلامیدیا خیلی علائم قابل توجهی ندارند و معمولا افراد در زمان ابتلا علائمی مانند موارد زیر را تجربه خواهند کرد.
علائم کلامیدیا
- درد یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادرار
- ترشحات سبز یا زرد از آلت تناسلی مرد یا واژن
- درد زیر شکم
در صورت عدم درمان، کلامیدیا می‌تواند منجر به مشکلات و ناراحتی‌ها زیر شود:
- عفونت مجرای ادرار، غده پروستات یا بیضه‌ها
- بیماری التهابی لگن
- ناباروری
اگر زن باردار مبتلا به کلامیدیا بشود، می‌تواند این بیماری را به کودک متولد نشده خود متتقل کند و ممکن است کودک با بیماری‌های زیر به دنیا آید:
- ذات الریه
- عفونت چشم
- نابینایی
بهترین روش درمانی برای این بیماری،آنتی بیوتیک‌ها هستند.
ویروس پاپیلوم انسانی یا HPV
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ویروسی است که از طریق تماس پوست در رابطه جنسی از یک شخص به فرد دیگر منتقل می‌شود. گونه‌های مختلفی از این ویروس وجود دارد که برخی از آنها را می‌توان خطرناک دانست.
علائم ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
شایع‌ترین علامت ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی زگیل در اندام‌های تناسلی، دهان یا گلو است.
برخی از گونه‌های مختلف ویروس پاپیلومای انسانی می‌توانند منجر به سرطان شوند و این سرطان‌ها عبارت‌اند از:
- سرطان دهان
- سرطان دهانه رحم
- سرطان واژن
- سرطان آلت تناسلی مرد
- سرطان روده بزرگ
تمام گونه‌های این ویروس منجر به سرطان نمی‌شوند، اما با این حال احتمال سرطانی شدن این ویروس بسیار زیاد است.
هیچ درمانی برای HPV وجود ندارد. اما با این حال، اینگونه عفونت‌های جنسی به مرور زمان خود به خود برطرف می‌شوند. همچنین واکسنی برای محافظت در برابر خطرناک‌ترین گونه این ویروس از جمله HPV 16 و HPV 18 وجود دارد که افراد می‌توانند از بروز این بیماری پیشگیری کنند.
اگر فردی مبتلا به HPV شود، آزمایش و غربالگری مناسب می‌تواند به پزشک وی کمک کند تا خطر بروز عوارض شدید در این بیماری بسیار کاهش پیدا کند.
سیفلیس
سفلیس عفونت باکتریایی دیگری از خانواده بیماری‌ها مقاربتی است. در مراحل اولیه این بیماری، معمولا تشخیص بسیار سخت است و حتی شناسایی نمی‌شود.
علائم سفلیس
اولین علامتی که ظاهر می‌شود یک زخم گرد کوچک است که بیشتر افراد آن را ناشی از ترشح می‌دانند. این بیماری و علائم آن می‌تواند در دستگاه تناسلی، مقعد، یا دهان به وجود آید. این بیماری معمولا درد ندارد، اما بسیار عفونی است.
علائم دیگر سیفلیس شامل موارد زیر می‌شود:
- جوش
- خستگی
- تب
- سردرد
- درد مفصل
- کاهش وزن
- ریزش مو
در صورت عدم درمان، سیفلیس در نهایت می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- از دست دادن بینایی
- از دست دادن شنوایی
- از دست دادن حافظه
- ابتلا به بیماری روانی
- عفونت در مغز یا نخاع
- بیماری قلبی
- مرگ
خوشبختانه، در صورت تشخیص زودرس، سیفلیس به راحتی با آنتی بیوتیک درمان می‌شود. با این حال، عفونت سیفلیس در نوزاد تازه متولد شده می‌تواند کشنده باشد. به همین دلیل غربالگری سیفلیس برای همه زنان باردار مهم است. هرچه سفلیس زودتر تشخیص داده شود و درمان شود، آسیب کمتری به افراد خصوصا نوزادان وارد می‌شود.
اچ آی وی و ایدز
HIV می‌تواند به سیستم ایمنی بدن آسیب برساند و خطر ابتلا به ویروس‌ها یا باکتری‌های دیگر و ابتلا به برخی سرطان‌ها را افزایش دهد. در صورت عدم درمان، این بیماری می‌تواند به HIV نوع سوم تبدیل شود که به ایدز معروف است. اما امروزه و با درمان‌هایی که کشف شده است، بسیاری از افراد مبتلا به HIV هرگز به ایدز مبتلا نمی‌شوند.
علائم بیماری ایدز
در مراحل اولیه این بیماری و علائم آن معمولا با علائم آنفولانزا اشتباه گرفته می‌شود. به عنوان مثال، علائم اولیه آن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تب
- لرز
- درد
- تورم غدد لنفاوی
- گلو درد
- سردرد
- حالت تهوع
- بثورات
این علائم اولیه معمولاً ظرف مدت یک ماه یا کمی بیشتر برطرف می‌شوند. از آن زمان به بعد، فرد می‌تواند بدون داشتن علائم جدی یا مداوم برای سال‌ها، اچ آی وی داشته باشد. این بیماری حتی می‌تواند در افراد دیگر علائم دیگری نیز داشته باشد. این علائم عبارت‌اند از:
- خستگی مکرر
- تب
- سردرد
- مشکلات معده
راه های درمان ایدز
هنوز هیچ درمانی برای HIV وجود ندارد، اما با این حال، همان‌طور که عنوان کردیم راه‌های درمانی بسیاری برای آن وجود دارد که تقریبا علائم را کمتر می‌کنند. درمان زودهنگام و همچنین تأثیرگذار می‌تواند به افراد مبتلا به اچ آی وی کمک کند تا مانند افرادی که این بیماری را ندارند، زندگی کنند.
درمان درست و اصولی این بیماری، همچنین می‌تواند شانس انتقال HIV به یک فردی دیگر از طریق رابطه جنسی را کاهش دهد. در حقیقت، درمان می‌تواند میزان و سطح ویروس HIV در بدن فرد را شناسایی و انتقال آن به دیگر افراد را کاهش دهد. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC)، اگر این ویروس در سطحی قرار داشته باشد که قابل شناسایی نباشد، به فرد دیگر نیز منتقل نمی‌شود.
راه های پیشگیری ایدز
بدون آزمایشات متداول و معمول، بسیاری از افراد مبتلا به اچ آی وی متوجه ابتلا به این بیماری نمی‌شوند. برای تشخیص و درمان به موقع، CDC توصیه می‌کند که افراد بین ۱۳ تا ۶۴ سال حداقل یک بار برای این بیماری آزمایش شوند. افرادی که در معرض خطر HIV هستند باید حداقل سالی یک بار این آزمایش را بدهند، حتی اگر علائمی نداشته باشند. با پیشرفت‌های اخیر در زمینه آزمایش و درمان بیماری‌ها، زندگی طولانی و سالم با HIV امکان پذیر است.
سوزاک
سوزاک یکی دیگر از انواع بیماری‌های مقاربتی و باکتریایی است. بسیاری از افراد مبتلا به سوزاک هیچ علائمی ندارند، اما با این حال ممکن است موارد زیر را تجربه کنند.
علائم بیماری سوزاک
- ترشحات سفید، زرد، بژ یا سبز از آلت تناسلی یا واژن
- درد یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادرار
- تکرر ادرار بیش از حد معمول
- خارش در اطراف دستگاه تناسلی
- گلو درد
در صورت عدم درمان، سوزاک می‌تواند منجر به مشکلات و بیماری‌های زیر شود:
- عفونت مجرای ادراری، غده پروستات یا بیضه‌ها
- بیماری التهابی لگن
- ناباروری
راه های درمان سوزاک
سوزاک معمولاً با آنتی بیوتیک قابل درمان است.
راه های پیشگیری سوزاک
این امکان نیز وجود دارد که مادر این بیماری را به جنین خود منتقل کند. وقتی این اتفاق بیفتد، سوزاک می‌تواند مشکلات و خطرات بسیار جدی برای نوزاد به وجود آورد. به همین دلیل بسیاری از پزشکان زنان باردار را تشویق می‌کنند تا آزمایش‌های احتمالی و پیشگیرانه بیماری‌های مقاربتی را انجام دهند.
شپش عانه
“خرچنگ” نام دیگر شپش عانه است. آنها حشرات ریزی هستند که روی موهای آلت تناسلی رشد می‌کنند. آنها مانند شپش سر و شپش بدن از خون انسان تغذیه می‌کنند.
علائم شپش عانه
- خارش در اطراف دستگاه تناسلی یا مقعد
- برجستگی‌های کوچک صورتی یا قرمز در اطراف دستگاه تناسلی یا مقعد
- تب درجه پایین
- کمبود انرژی
- تندخو شدن
اگر کمی در ناحیه آلت تناسلی خود دقت کنید، می‌توانید تخم‌ها و خود حشره عانه را در موها مشاهده کنید. ذره بین می‌تواند در این مواقع به شما کمک کند تا آنها را پیدا کنید.
در صورت عدم درمان، شپش عانه از طریق تماس پوست به پوست یا لباس مشترک، ملافه یا حوله به افراد دیگر منتقل می‌شود. نیش‌هایی که این شپش‌ها دارند، بعضا می‌تواند آلوده باشد. به همین خاطر، بهتر است بلافاصله آلودگی به شپش عانه را درمان کنید.
اگر فردی به شپش عانه مبتلا است، می‌تواند با استفاده از روش‌های سنتی و توصیه شده توسط پزشک داروخانه آن را درمان کند و حتی این حشرات را از آن ناحیه خارج کنند. تمیز کردن لباس، ملافه، حوله و خانه نیز در مورد این بیماری مهم است و دقیقا باید همان کاری را کرد که با شپش موی سر انجام می‌دهند.
تریکومونیازیس
تریکومونیازیس که به عنوان “تریکومونا” نیز شناخته می‌شود، یکی دیگر از انواع بیماری‌های مقاربتی است. علت آن ارگانیسم کوچک تک یاخته‌ای است که می‌تواند از طریق تماس دستگاه تناسلی از یک شخص به شخص دیگر منتقل شود.
طبق گفته مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها، علائم این بیماری تقریبا در کمتر از یک سوم افراد مبتلا دیده می‌شود. اما با این حال در افرادی که این علائم دیده شود، باید برای تشخیص آن اقدام کنند.
علائم تریکومونیازیس
- ترشح از واژن یا آلت تناسلی مرد
- سوزش یا خارش در اطراف واژن یا آلت تناسلی مرد
- درد یا ناراحتی در هنگام ادرار یا رابطه جنسی
- تکرر ادرار
در زنان، ترشحات مربوط به تریکومونیازیس اغلب بوی نامطبوع یا “چیزی شبیه به بوی ماهی” دارد. در صورت عدم درمان، تریکومونیازیس می‌تواند منجر به مشکلات زیر شود:
- عفونت مجرای ادراری
- بیماری التهابی لگن
- ناباروری
این بیماری نیز با آنتی بیوتیک قابل درمان است.
تبخال تناسلی
تبخال نام کوتاه شده ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است. دو نوع از این ویروس وجود دارد که این دو نوع HSV-1 و HSV-2 هستند. هر دو از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند. این بیماری مقاربتی را تقریبا شایع‌ترین نوع این بیماری‌ها می‌دانند که افراد زیادی به آن مبتلا می‌شوند.
علائم بیماری تبخال تناسلی
HSV-1 در درجه اول باعث تبخال دهانی می‌شود. با این حال، HSV-1 همچنین می‌تواند در طی رابطه جنسی دهانی از دهان یک فرد به دستگاه تناسلی شخص دیگر نیز منتقل شود. وقتی این اتفاق می‌افتد، این ویروس می‌تواند باعث بروز تبخال دستگاه تناسلی شود.
شایع‌ترین علامت تبخال، زخم‌هایی به شکل تاول است. در مورد تبخال دستگاه تناسلی نیز این زخم‌ها در دستگاه تناسلی یا اطراف آن ایجاد می‌شوند، که در نوع دهانی آن روی لب‌ها و اطراف دهان ایجاد می‌شوند.
زخم‌های تبخال معمولاً طی چند هفته پوسته پوسته شده و بهبود می‌یابند. در ابتدای بروز تبخال‌ها، معمولا درد نیز وجود دارد و پوسته پوسته می‌شوند، اما بعد از مدتی دیگر اثری از درد و علائم دیگر نخواهد بود.
اگر یک زن باردار مبتلا به تبخال باشد، می‌تواند آن را به جنین موجود در رحم یا نوزاد تازه متولد شده خود در حین زایمان منتقل کند. به این نوع تبخال به اصطلاح تبخال مادرزادی می‌گویند که می‌تواند برای نوزادان بسیار خطرناک باشد. به همین دلیل است که توصیه می‌شود این بیماری‌ها را بسیار جدی بگیرید و مدام برای آزمایش دادن اقدام کنید.
راه های درمان تبخال تناسلی
هنوز هیچ درمانی برای تبخال وجود ندارد. اما داروهایی برای کنترل شیوع و تسکین درد زخم‌های تبخال وجود دارد. همین داروها همچنین می‌توانند احتمال انتقال تبخال به شریک جنسی را نیز کاهش دهند.
راه های پیشگیری تبخال تناسلی
درمان مطمئن و پیشگیری این نوع بیماری که همان خرید کاندوم و استفاده از آن است، می‌تواند تا حد بسیار زیادی ابتلا به این ویروس را کاهش دهد.
سایر بیماری‌های مقاربتی
غیر از بیماری‌هایی که عنوان کردیم، بیماری‌های مقاربتی دیگری نیز وجود دارد که خیلی شیوع ندارند و این بیماری‌ها عبارت‌اند از:
- شانکروئید
- لنفوگرانولوما ونروم
- granuloma inguinale
- زگیل آبکی
- جَرَب یا گال
بیماری‌های مقاربتی از رابطه جنسی دهانی
رابطه جنسی واژن و مقعد تنها راه انتقال بیماری‌های مقاربتی نیست. این بیماری‌ها همچنین از طریق رابطه جنسی دهانی نیز می‌توانند منتقل شوند. به عبارت دیگر، بیماری‌های مقاربتی می‌توانند از دستگاه تناسلی یک فرد به دهان یا گلو فرد دیگری منتقل شوند و بالعکس.
معمولا این مدل بیماری‌ها کمتر رخ می‌دهند، اما وقتی در فردی بروز دهند علائمی مانند گلو درد یا زخم در اطراف دهان یا گلو دارند.
بیماری‌های مقاربتی قابل درمان
بسیاری از بیماری‌های مقاربتی قابل درمان هستند. به عنوان مثال، بیماری‌های زیر با استفاده از آنتی بیوتیک یا سایر روش‌های درمانی قابل درمان هستند:
- کلامیدیا
- سیفلیس
- سوزاک
- شپش عانه
- تریکومونیازیس
اما در این میان مواردی نیز وجود دارد که قابل درمان نیستند. به عنوان مثال، بیماری‌های زیر در حال حاضر غیرقابل درمان هستند:
- ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
- اچ آی وی (HIV)
- تبخال
اگرچه این موارد قابل درمان نیستند، اما می‌توان آنها را کنترل کرد. برای اینگونه بیماری‌ها و درمان و کنترل آنها، هنوز هم تشخیص زودهنگام مهم‌ترین فاکتور به شمار می‌آید.
پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی
داشتن رابطه جنسی بی خطر و ایمن اصلی‌تری کار برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری‌ها است. اما هنگام داشتن رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی، روش‌هایی برای پیشگیری و جلوگیری از ابتلا به این بیماری‌ها وجود دارد.
وقتی روش استفاده از کاندوم به درستی باشد، محافظت موثری در برابر بسیاری از بیماری‌های مقاربتی به وجود می‌آید. برای ایمن سازی، استفاده از کاندوم در حین رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی بسیار مهم است. اما قبل از آن حساسیت به کاندوم را نیز در نظر داشته باشید و برای آن راهی پیدا کنید.
کاندوم به طور کلی در جلوگیری از انتقال بیماری‌های مقاربتی که از طریق مایعاتی مانند مایع منی یا خون امکان انتقال دارند، بسیار مؤثر عمل می‌کند. اما با این حال امکان انتقال از پوست باز هم وجود دارد و شما باید در مورد این بیماری‌ها بیشتر مراقبت کنید. اگر کاندوم ناحیه پوست عفونی را نپوشاند، فرد هنوز هم می‌تواند به یکی از بیماری‌های مقاربتی مبتلا باشد و آن را به شریک خود منتقل کند.
کاندوم نه تنها در برابر بیماری‌های مقاربتی یک سد به شمار می‌آید، بلکه از بارداری ناخواسته نیز پیشگیری می‌کند.
غربالگری منظم در مورد بیماری‌های مقاربتی برای هر کسی که از نظر جنسی فعال است، بهترین ایده می‌تواند باشد. قبل از رابطه جنسی با همسر خود، در مورد این موارد به راحتی صحبت کنید و حتی می‌توانید آزمایشات را لازم را انجام دهید. از آنجایی که بیماری‌های مقاربتی اغلب هیچ علامتی ندارند، آزمایش تنها راهی است که می‌تواند شما را از وجود آن مطلع کند. اگر آزمایشان مثبت بود، خیلی زود برای گرفتن روش‌های درمانی به پزشک مراجعه کنید.
با پیروی از این استراتژی‌ها و سایر روش‌ها، می‌توانید شانس خود را برای ابتلا به بیماری‌های مقاربتی و انتقال آنها به دیگران کاهش دهید. درباره اهمیت رابطه جنسی ایمن و پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی بیشتر اطلاعات به دست آورید و خود را برای پیشگیری از آنها مجهز کنید.
بیشتر بخوانید: چه نوع کاندومی بخریم؟