دلیل بیماری اگزما چیست؟
اگزما وضعیتی است که در آن پوست دچار لکه‌های پوستی ملتهب، خارش، ترک خوردگی، زبری و خشکی پوست می‌شود. حتی در برخی مدل‌های اگزما، پوست دچار تاول نیز می‌شود. انواع و مراحل مختلف اگزما، میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان به‌خصوص ایران را تحت تاثیر قرار داده است.
بسیاری از افراد در مورد درماتیت آتوپیک که شایع‌ترین نوع آن است، از کلمه اگزما استفاده می‌کنند. اصطلاح آتوپیک به مجموعه‌ای از شرایطی گفته می‌شود که سیستم ایمنی را درگیر می‌کند، از جمله درماتیت آتوپیک، آسم و تب یونجه. کلمه درماتیت به التهاب پوست اشاره دارد.
برخی غذاها مانند آجیل و لبنیات می‌توانند علائم اگزما را تحریک کنند. محرک‌های محیطی نیز می‌توانند شامل دود، گرده، صابون‌ها و عطرها باشند. اما نکته‌ی مهم در مورد بیماری اگزما این است که، اگزما مسری نیست.
برخی افراد این بیماری را از کودکی تا بزرگسالی همراه خود خواهند داشت، در حالی که برخی دیگر در طول بزرگسالی به آن مبتلا می‌شوند. این مقاله توضیح می‌دهیم که اگزما چیست و علائم، درمان و دلیل بیماری اگزما را مورد بحث قرار می‌دهیم.
علائم اگزما
علائم اگزما بسته به سن فرد و شدت بیماری ممکن است متفاوت باشد و ممکن است در هر فرد نیز متفاوت باشد.
افراد مبتلا به این عارضه اغلب دوره‌هایی را تجربه می‌کنند که علائمشان بدتر می‌شود، به دنبال آن دوره‌هایی را دارند که خبری از علائم و بیماری نیست و کاملا بهبود یافتند. در بیشتر موارد علائم اگزما خفیف است. شایع‌ترین علائم اگزما عبارت‌اند از:
- پوست خشک و پوسته پوسته شده
- برافروختگی پوست
- خارش
- زخم‌های باز، پوسته پوسته یا کبره بسته
افراد مبتلا به اگزما شدید ممکن است برای تسکین علائم خود نیاز به درمان‌های پیشرفته داشته باشند. مالش و خاراندن مداوم جای بروز علائم اگزما نیز می‌تواند منجر به عفونت‌های پوستی شود.
علائم اگزما در رنگین پوستان
در افراد رنگین پوست، بثورات اگزما ممکن است خاکستری یا قهوه‌ای به نظر برسد. این می‌تواند شیوع بیماری را سخت‌تر کند.
با این حال، افراد رنگین پوستی که به اگزما مبتلا می‌شوند، ممکن است حتی پس از از بین رفتن علائم اگزما، لکه‌های پوستی تیره یا روشن روی پوست خود داشته باشند. اینها می‌توانند تا مدت‌ها روی پوست آنها بمانند. پزشکان این لکه‌ها را هیپرپیگمانتاسیون و دپیگمانتاسیون یا هیپوپیگمانتاسیون می‌نامند.
یک متخصص پوست می‌تواند این لکه‌ها را ارزیابی کند و درمان‌هایی مانند کرم‌های استروئیدی را برای بیمار تجویز کند، چرا که ممکن است به درمان این لکه‌ها کمک کنند.
علائم اگزما در نوزادان
علائم درماتیت آتوپیک زیر، در نوزادان زیر ۲ سال شایع است:
- بثورات روی پوست سر و گونه‌ها
- جوش‌هایی که بدون داشتن مایعی درونشان، روی پوست برجسته می‌شوند
- جوش‌هایی که می‌توانند باعث خارش شدید شوند که حتی ممکن است خواب نوزاد را مختل کنند
علائم اگزما در کودکان
علائم درماتیت آتوپیک زیر در کودکان ۲ سال و بالاتر شایع است:
- جوش‌هایی که در پشت چین آرنج یا زانو ظاهر می‌شوند
- جوش‌هایی که روی گردن، مچ دست، مچ پا و چین بین باسن و پاها ظاهر می‌شوند
- بثورات ناهموار
- جوش‌هایی که می‌توانند روشن‌تر یا تیره‌تر شوند
- ضخیم شدن پوست که همچنین به عنوان لیکنفیکاسیون شناخته می‌شود، که می‌تواند تا ابد با خارش همراه باشد
اکثر افراد مبتلا به این بیماری قبل از سن ۵ سالگی به آن مبتلا می‌شوند. تخمین زده می‌شود که ۶۰ درصد از کودکان در سنین نوجوانی، دیگر علائمی از این بیماری نشان نمی‌دهند.
علائم اگزما در بزرگسالان
علائم درماتیت آتوپیک زیر در بزرگسالان شایع است:
- جوش‌هایی که پوسته پوسته‌تر از آنهایی هستند که در کودکان ایجاد می‌شوند
- جوش‌هایی که معمولا در چین آرنج یا زانو یا پشت گردن ظاهر می‌شوند
- بثورات که قسمت اعظم بدن را می‌پوشانند
- پوست بسیار خشک در مناطق آسیب دیده
- بثورات دائمی که با خارش همراه هستند
- عفونت‌های پوستی
بزرگسالانی که در کودکی دچار درماتیت آتوپیک شده‌اند اما دیگر این بیماری را تجربه نمی‌کنند، ممکن است همچنان پوستی خشک یا تحریک‌پذیر، اگزمای دست و اگزما روی پلک‌ها داشته باشند.
ظاهر پوست مبتلا به اگزما به میزان خاراندن پوست توسط فرد و اینکه آیا پوست آن عفونی شده است، بستگی دارد. خاراندن و مالش دادن پوست آسیب دیده، می‌تواند باعث تحریک بیشتر پوست، افزایش التهاب و بدتر شدن شرایط شود.
دلیل بیماری اگزما
محققان علت قطعی اگزما را نمی‌دانند، اما بسیاری از متخصصان معتقدند که اگزما از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی به‌وجود می‌آید.
اگر والدین به اگزما یا بیماری آتوپیک دیگری مبتلا باشند، احتمال ابتلای کودکان به اگزما بیشتر است. اگر هر دو والدین به بیماری اگزما مبتلا باشند، این خطر حتی بیشتر است. برخی از عوامل محیطی نیز ممکن منجر به بروز بیماری اگزما شوند. این عوامل عبارت‌اند از:
- محرک‌ها: این مواد شامل صابون‌ها، مواد شوینده، شامپوها، ضدعفونی کننده‌ها، آب میوه‌ها، گوشت‌ها و سبزیجات تازه می‌شوند.
- آلرژن‌ها: کنه‌های موجود در گرد و غبار، حیوانات خانگی، گرده‌ها و انواع کپک همگی می‌توانند منجر به اگزما شوند. این به عنوان اگزمای آلرژیک شناخته می‌شود.
- میکروب‌ها: این میکروب‌ها شامل باکتری‌هایی مانند استافیلوکوکوس اورئوس، ویروس‌ها و برخی قارچ‌ها می‌شوند.
- دمای سرد و گرم: هوای بسیار گرم و بسیار سرد، رطوبت زیاد و کم و تعریق ناشی از ورزش می‌تواند باعث بروز اگزما شود. در واقع خشکی پوست در فصل سرما نیز می‌تواند منجر به اگزما شود.
- غذاها: محصولات لبنی، تخم مرغ، آجیل و دانه‌ها، محصولات درست شده از سویا و گندم می‌توانند باعث تشدید اگزما شوند.
- استرس: استرس یکی از دلایل مستقیم بروز اگزما نیست، اما می‌تواند علائم آن را بدتر کند.
- هورمون‌ها: زنان ممکن است علائم اگزما را در هنگام تغییر سطح هورمون‌هایشان، مانند دوران بارداری و در نقاط خاصی از چرخه قاعدگی، تجربه کنند.
درمان اگزما
در حال حاضر هیچ درمانی برای اگزما وجود ندارد. هدف از درمان اگزما، بهبود پوست مناطق آسیب دیده و جلوگیری از تشدید علائم آن است. پزشکان بر اساس سن، علائم و وضعیت فعلی شخص بیمار، برنامه‌ای را تجویز می‌کنند. برای برخی افراد، اگزما به مرور زمان از بین می‌رود. اما برای برخی دیگر، این یک وضعیت مادام‌العمر است. در زیر درباره برخی از گزینه‌های درمانی صحبت خواهیم کرد.
مراقبت در منزل
راه‌هایی وجود دارد که افراد مبتلا به اگزما می‌توانند برای سلامت پوست خود و کاهش علائم اگزما انجام دهند. این کارها عبارت‌اند از:
- استفاده از آب ولرم در زمان حمام
- استفاده از مرطوب کننده در عرض ۳ دقیقه پس از حمام کردن برای “حبس کردن” رطوبت در پوست
- استفاده روزانه از مرطوب کننده
- پوشیدن پارچه‌های نخی و نرم
- اجتناب از پوشیدن لباس‌هایی با الیاف خشن و لباس‌های تنگ
- استفاده از دستگاه مرطوب کننده در هوای خشک یا سرد
- استفاده از یک صابون ملایم یا پاک کننده غیر صابونی در زمان شستشو
- اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از عود کردن اگزما در زمستان
- به جای خشک کردن پوست پس از حمام کردن یا دوش گرفتن، اجازه دهید پوست در معرض هوا خشک شود یا به آرامی پوست را با حوله خشک کنید
- در صورت امکان، از تغییرات سریع دما و فعالیت‌هایی که باعث تعریق می‌شوند اجتناب کنید
- شناخت محرک‌های اگزما و دوری کردن از آنها
- کوتاه نگه داشتن ناخن برای جلوگیری از خراشیدگی و شکستن ناخن در پوست
افراد مبتلا به اگزما، همچنین می‌توانند درمان‌های طبیعی مختلفی از جمله آلوئه ورا، روغن نارگیل و سرکه سیب را برای اگزما امتحان کنند.
همان‌طور که مشاهده کردید، یکی از مهم‌ترین کارهایی که می‌توانید برای درمان اگزما انجام دهید، مرطوب کردن مداوم پوست است. محصولات کامان یکی از انتخاب‌های مناسب برای مرطوب کردن پوست هستند. لوسیون بدن آووکادو کامان، بمب آبرسان کامان، کرم ب کمپلکس کامان، از جمله پرفروش‌ترین محصولات کامان هستند که می‌توانید برای آبرسانی پوست خود استفاده کنید و از مزایای آنها بهره ببرید.
کرم کامان برای پوست خشک به طور خاص برای افراد دارای خشکی پوست طراحی شده است و فاقد پارابن و الکل است. وظایف اصلی این کرم مرطوب کننده، رطوبت رسانی عمیق، ترمیم و بازسازی، نرم‌کنندگی و بهبود خاصیت کشسانی پوست است. استفاده از این کرم و آن هم به صورت مرتب و روزانه، کمک می‌کند تا پوست خشک خود را عمیقا آبرسانی کنید و دیگر شاهد تَرَک و پوسته پوسته شدن نباشید.
داروها
پزشکان می‌توانند چندین دارو را برای کاهش و درمان علائم اگزما تجویز کنند. از جمله این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کرم‌ها و پمادهای کورتیکواستروئیدی موضعی: اینها داروهای ضد التهابی هستند و کار آنها تسکین علائم اصلی اگزما مانند التهاب و خارش است. افراد مبتلا به اگزما می‌توانند آنها را مستقیماً روی پوست بمالند. برخی از افراد ممکن است نیاز به استفاده از داروهای قوی‌تر داشته باشند.
- داروهای خوراکی: اگر درمان‌های موضعی مؤثر نباشد، پزشک ممکن است داروهای خوراکی مانند کورتیکواستروئیدهای سیستمیک یا سرکوب‌کننده‌های ایمنی را تجویز کند. این داروها به صورت تزریقی یا خوراکی در دسترس هستند و افراد مبتلا، فقط باید برای مدت کوتاهی از آنها استفاده کنند. همچنین، توجه به این نکته مهم است که اگر فرد از قبل داروی دیگری برای این بیماری مصرف نکرده باشد، علائم بیماری ممکن است با قطع این داروها بدتر شود.
- آنتی بیوتیک‌ها: اگر در کنار اگزما عفونت باکتریایی در پوست رخ دهد، پزشکان آنتی بیوتیک تجویز می‌کنند.
- آنتی هیستامین‌ها: استفاده از آنتی هیستامین‌ها می‌تواند خطر خاراندن پوست در شب را کاهش دهند، زیرا باعث خواب آلودگی می‌شوند.
- مهارکننده‌های موضعی کلسینئورین: این دارو فعالیت‌های سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند. در واقع کارکرد این داورها این است که التهاب را کاهش می‌دهند و به جلوگیری از عود کردن بیماری کمک می‌کنند.
- مرطوب کننده‌های ترمیم کننده سد پوستی: استفاده از این مرطوب کننده‌ها، از دست دادن آب درون پوست را کاهش می‌دهد و برای ترمیم پوست استفاده می‌شوند.
- فتوتراپی: این روش درمانی، شامل قرار گرفتن در معرض امواج UVA یا UVB می‌شود. این روش می‌تواند درماتیت درجه‌ی متوسط را درمان کند و پزشک در طول درمان، پوست را به دقت تحت نظر خواهد داشت.
- داروهای بیولوژیک تزریقی: این داروها پروتئین‌های موجود در سیستم ایمنی را مسدود می‌کنند تا سیستم ایمنی را در برابر این بیماری ضعیف‌تر کند.
اگرچه خود این بیماری در حال حاضر قابل درمان نیست، اما افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند برای رسیدن به بهترین روش درمانی با پزشک پوست خود مشورت کنند. حتی پس از بهبود بخشی از پوست، مهم است که به مراقبت از پوست خود ادامه دهید، زیرا این بیماری و علائم آن به راحتی برخواهند گشت.
نتیجه گیری
اگزما یک بیماری شایع پوستی التهابی است. شایع‌ترین نوع آن درماتیت آتوپیک نام دارد. اگزما در کودکان شایع است، اما اکثریت کودکان تا زمانی که به سن بلوغ برسند، علائم آن را دیگر نخواهند داشت یا کم شده است.
اگزما می‌تواند روی پوست افراد اثرات متفاوتی داشته باشد و حتی شدت آن در افراد، کم و زیاد باشد. بسته به سن نیز اگزما می‌تواند متفاوت باشد. در افرادی که رنگ پوست تیره‌تر دارند، ممکن است علائم سخت‌تر دیده شوند.
اگرچه در حال حاضر هیچ درمانی وجود ندارد، اما افراد می‌توانند با استفاده از درمان‌های خانگی، مرطوب کننده‌ها، داروها و تغییر شیوه زندگی، از عود کردن اگزما پیشگیری کنند.