بهترین راهکارها برای درمان تورم لثه
یکی از متداول‌ترین مشکلاتی که در مورد دندان رخ می‌دهد، تورم لثه است. تورم لثه معمولاً نشانه‌ای از یک مشکل اساسی مانند بیماری لثه یا عفونت در لثه‌ها است. اگر این مشکل را در دهان خود مشاهده کردید، حتما باید برای تشخیص و درمان کامل به دندانپزشک مراجعه کند. شاید دندانپزشک‌تان استفاده از دهانشویه‌های دارویی، برخی پمادها یا خمیر دندانی خاص را برای رفع این مشکل تجویز کند. اما خبر خوب این است که شما می‌توانید با کمک برخی درمان‌های خانگی، تورم لثه را کاهش دهید. البته باید گفت که بهداشت اولیه دهان و دندان اولین کاری است که شما برای پیشگیری از این مشکل باید انجام دهید.
مشکلات متعددی می‌توانند باعث به‌وجود آمدن تورم لثه شوند. بیشتر آنها به سلامت دهان و دندان یا عوارض ناشی از مسائل مربوط به سلامت دهان مربوط می‌شوند. در این مقاله به علل تورم لثه و همچنین برخی از گزینه‌های درمانی خانگی خواهیم پرداخت.
علل تورم لثه
در ادامه، به برخی از علل بالقوه تورم لثه اشاره خواهیم کرد:
گیر کردن ذرات غذا در دندان
ممکن است ساده باشد، اما یکی از دلایل تورم لثه گیرکردن ذرات غذا در دندان است. به عنوان مثال هنگامی که ذرت بو داده می‌خورید، حس می‌کنید که تکه‌های سفت ذرت بین دندان‌های شما گیر می‌کند و گاهی در لثه‌ها نیز فرو می‌روند. این اتفاق، به راحتی می‌تواند باعث تحریک و تورم در لثه شود. در بیشتر مواقع این علائم زیاد دوام نمی‌آورند و زمانی که فرد ذرات غذا را با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از بین ببرد، التهاب و تورم لثه از بین می‌رود.
ورم لثه
ژنژیویت مرحله‌ای از بیماری لثه است که باعث تورم و تحریک لثه می‌شود. ژنژیویت، یکی از شایع‌ترین دلایلی است که باعث ورم لثه می‌شود و احتمالاً همان چیزی است که دندانپزشک ابتدا آن را بررسی می‌کند.
بسیاری از افراد ممکن است در مورد ابتلا به التهاب لثه چیزی متوجه نشوند و فقط درد یا حساسیت خفیفی را احساس کنند. اما با این حال، با حس کردن هر درد شدیدی، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید تا راه‌های درمان آن را پیش بگیرید. بدون درمان بیماری ژنژیویت، ممکن است این بیماری به یک عفونت جدی در لثه تبدیل شود که به آن پریودنتیت یا بیماری پریودنتال می‌گویند.
علائم دیگری که همگی نشان می‌دهند که به بیماری پریودنتال مبتلا هستید، عبارتاند از:
- طعم بد در دهان
- بوی بد دهان که حتی پس از شستشوی دندان‌ها باز هم باقی می‌ماند
- حساس شدن دندان‌ها
- لق شدن یا افتادن دندان
- قرمز شدن و احساس درد در لثه
- احساس درد در زمان جویدن مواد غذایی
- خونریزی لثه
- تحلیل رفتن لثه
- تغییر مکان دندان در دهان
بارداری
حتی اگر از سلامت دهان و دندان کامل برخوردار باشد، تورم لثه ممکن است در زمان بارداری نیز رخ دهد. بارداری باعث تغییرات قابل توجه و سریعی در هورمون‌ها می‌شود و همین موضوع، جریان خون در لثه‌ها را تا حد زیادی افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که لثه‌ها حساس‌تر و متورم شوند.
برخی عفونت‌ها
این احتمال وجود دارد که عفونت در دهان ایجاد شود و منجر به مشکلاتی مانند تورم در لثه شود. به عنوان مثال، عفونت‌های مزمن مانند تبخال می‌توانند منجر به عوارضی شوند که تمام این عوارض سبب تورم لثه می‌شوند. همچنین، برفک دهان – که یک عفونت قارچی در دهان است – می‌تواند باعث بروز تورم در لثه شود. برخی عوارض ناشی از عفونت دندان مانند آبسه نیز می‌توانند منجر به تورم، به ویژه در یک ناحیه از لثه شوند.
دیگر عواملی که باعث تورم لثه می‌شوند، عبارتاند از:
- عوارض جانبی برخی داروها
- سوء تغذیه
- حساسیت به محصولات خوراکی، مانند مواد موجود در خمیر دندان یا دهان شویه
- قرار دادن نامناسب پروتز، روکش یا سایر درمان‌های دندانپزشکی روی دندان
این عوامل معمولا خیلی رایج نیستند و کمتر رخ می‌دهند. اما اگر هر کدام از این علائم را مشاهده کردید، حتما به دندانپزشک مراجعه کرده و سابقه پزشکی خود را با او بررسی کنید تا علت زمینه‌ای را مشخص کنید.
درمان تورم لثه
اولین قدم برای درمان تورم لثه، مراجعه به دندانپزشک است. مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و جرم‌گیری دندان و لثه، ممکن است به شناسایی و پیشگیری از برخی مشکلات در دهان و دندان کمک کند.
نوع دارو یا درمانی که دندانپزشک به شما توصیه می‌کند، به دلیل رخ دادن تورم لثه بستگی دارد. برخی از درمان‌های پزشکی برای رفع تورم لثه عبارتاند از:
- استفاده از دهانشویه‌های درمانی
- برخی پمادها
- استفاده از خمیر دندان مناسب
به عنوان مثال، خمیر دندان میسویک می‌تواند انتخاب خوبی برای مراقبت از دندان‌ها و همچنین زیباتر کردن آنها باشد. اگر تمام ویژگی‌های یک خمیر دندان خوب را بررسی کنید، حتما متوجه می‌شوید که تمام این ویژگی‌ها را می‌توانید در خمیر دندان‌های میسویک پیدا کنید. خمیر دندان‌های میسویک می‌توانند دندان‌ها را در عرض پنج دقیقه و بدون هیچ آسیبی سفید،تمیز و درخشان کنند. خمیر دندان پمپی میسویک علاوه بر خاصیت سفید کنندگی و ضد حساسیت، ضد پوسیدگی هم هستند و از ایجاد و پیشرفت پوسیدگی‌های سطح دندان پیشگیری می‌کنند.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره خمیر دندان‌های میسویک
جلوگیری از تورم لثه
برخی اقدامات برای درمان تورم لثه، از جمله اقداماتی کلیدی در دندانپزشکی هستند که حتما باید آنها را انجام دهید تا از شر این مشکل خلاص شوید. این اقدامات به جلوگیری از تورم یا کاهش علائم تورم لثه کمک می‌کنند:
- به طور منظم، حداقل دو بار در روز یا بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید.
- به طور منظم نخ دندان بکشید.
- از محصولات ملایم مانند خمیر دندان و دهانشویه استفاده کنید.
- از خوردن نوشیدنی‌های شیرین اجتناب کنید، زیرا این نوشیدنی‌ها می‌توانند به تجمع باکتری در دهان کمک کنند.
- از مصرف دخانیات، از جمله سیگار کشیدن اجتناب کنید.
- از مصرف الکل و دهانشویه‌های الکلی خودداری کنید، زیرا الکل ممکن است لثه‌ها را خشک و تحریک کند.
- از خوردن غذاهای تیز مانند چیپس، دانه‌ها و ذرت بو داده که ممکن است در دندان گیر کند و باعث درد شوند، خودداری کنید.
توجه به این نکته ضروری است که این نکات تنها مکمل تشخیص و درمان مناسب از سمت دندانپزشک هستند. تورم لثه معمولاً نشانه یک مشکل اساسی است. نادیده گرفتن این علائم ممکن است مشکل را در دراز مدت بدتر کند.
درمان‌های خانگی برای رفع و کاهش علائم تورم لثه
اگرچه حفظ بهداشت دهان و لثه در بسیاری از موارد از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری می‌کند، اما باز هم ممکن است درد و مشکلات دیگری در دهان و دندان‌های خود احساس کنید. وقتی مشکلی مانند تورم لثه دارید، می‌توانید از این درمان‌های خانگی برای رفع این مشکل و کاهش علائم آن کمک بگیرید:
آب نمک
استفاده از آب نمک برای شستشوی دهان و دندان‌ها، می‌تواند سلامت دهان و دندان را بهبود بخشد و التهاب لثه‌ها را تسکین دهد. مطالعه‌ای در مجله PLOS One به این موضوع اشاره دارد که شستشوی لثه با آب نمک به بهبود زخم روی لثه کمک می‌کند.
یک شستشوی ساده‌ی روزانه با آب نمک و با استفاده از ۱ قاشق چای‌خوری نمک در ۱ فنجان آب گرم، برای رسیدن به این هدف کافی است. برای استفاده از آب نمک، باید اجازه دهید که نمک به خوبی در آب حل شود و این محلول را حدود ۳۰ ثانیه در دهان خود بچرخانید و بعد خارج کنید. شستشو دهان با آب نمک، تا سه بار در روز به کاهش تورم موقت در لثه کمک می‌کند.
روغن‌های ضروری
برخی از روغن های ضروری نیز ممکن است سلامت عمومی دهان را بهبود بخشند. مروری در مجله Evidence-Based Dentistry اشاره می‌کند که دهانشویه‌های حاوی روغن‌های ضروری، پلاک و التهاب را در افراد مبتلا به ژنژیویت به طور موثرتری نسبت به برخی از دهانشویه‌های دارویی کاهش می‌دهند.
مطالعه‌ای در یک مجله دندانپزشکی به این موضوع اشاره می‌کند که برخی اسانس‌ها مانند اسانس آویشن، نعناع، میخک و درخت چای به‌ویژه برای جلوگیری از رشد میکروب‌هایی که می‌توانند منجر به مشکلات رایج دهان شوند، مفید هستند.
مطالعه دیگری در مجله تحقیقات بالینی و تشخیصی نیز نشان می‌دهد که دهانشویه حاوی روغن علف لیمو باعث کاهش پلاک در دندان می‌شود. همچنین، این دهانشویه سایر علائم التهاب لثه را به طور موثرتری نسبت به دهانشویه‌های درمانی کاهش می‌دهد. اما با این حال، محققان خاطرنشان می‌کنند که مطالعه بیشتری برای اثبات این موضوع نیاز است.
قبل از استفاده از هر دهانشویه‌ی حاوی روغن‌های ضروری برای درمان تورم لثه، حتما باید این را بررسی کنید که حاوی مواد آسیب‌زا مانند الکل نباشد. این مواد می‌توانند لثه‌ها را بیشتر تحریک کنند.
آلوئه‌ورا
آلوئه‌ورا یک گیاه پراستفاده است که ممکن است برای التهاب دهان بسیار مفید باشد. یک بررسی در مجله بین‌المللی بهداشت دندان به این موضوع اشاره می‌کند که تحقیقات فعلی نشان می‌دهند که ژل آلوئه‌ورا التهاب لثه‌ها را در اثر تورم لثه کاهش می‌دهد. اما با این حال، این مطالعه همچنین خاطرنشان می‌کند که آلوئه‌ورا لزوما بهتر از یک دهان شویه دارویی نیست. این تحقیقات به طور قطعی نشان نمی‌دهند که آلوئه‌ورا می‌تواند پلاک و التهاب لثه را درمان کند یا خیر.
اکنون بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده دهانشویه از آلوئه‌ورا به عنوان یک ماده فعال در تولید محصولات خود استفاده می‌کنند. برخی افراد نیز استفاده مستقیم از ژل آلوئه‌ورا را برای کاهش علائم و تسکین لثه‌ها انتخاب می‌کنند. چرخاندن این محصولات در دهان برای چند دقیقه، می‌تواند به کاهش تورم لثه کمک کند. برای آشنایی با طرز استفاده از دهان شویه می‌توانید به دیگر مقالات ما مراجعه کنید.
زردچوبه
زردچوبه، ادویه‌ی زرد رنگ موجود در بسیاری از غذاهای هندی نیز ممکن است به تورم لثه کمک کند. مطالعه‌ای در مجله جراحی فک و صورت نشان می‌دهد که ژل زردچوبه می‌تواند به طور موثر به کنترل پلاک در دهان و کاهش علائم التهاب لثه کمک کند. محققان خاطرنشان می‌کنند که این خاصیت احتمالاً به دلیل ماهیت ضد التهابی زردچوبه است.
برخی از شرکت‌ها دست به کار شدند و شروع به تولید ژل‌های تسکین‌دهنده با زردچوبه کردند. استفاده از چنین محصولی روی دندان‌ها پس از مسواک زدن روزانه، ممکن است به کاهش پلاک و تورم لثه کمک کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگرچه درمان‌های خانگی ممکن است به طور موقت به رفع تورم لثه کمک کند، اما جایگزین مناسب برای تشخیص و درمان توسط یک دندانپزشک نیستند. شرایط زمینه‌ای که باعث به وجود آمدن تورم در لثه شده، ممکن است منجر به عوارض جدی شوند. هر کسی که تورم لثه دارد باید برای تشخیص و درمان کامل به دندانپزشک مراجعه کند.