برای بهداشت دندان و لثه چه باید کرد؟
سلامت دهان و دندان مقوله‌ای فراتر از بیماری‌های لثه و آسیب‌های دندان است. تحقیقات نشان داده است که بین سلامت دهان و سلامت کلی افراد ارتباط وجود دارد. به همین خاطر، بسیاری از کارشناسان اعلام می‌کنند که برای سالم نگه داشتن بدن باید به سلامت و بهداشت دهان و دندان اهمیت داد.
بدون درمانِ مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان یا مشکلات لثه، باید سال‌ها درد دندان و مشکلات جانبی این بیماری‌ها را تحمل کنید و حتی این موارد به مرور زمان تشدید نیز شوند. این مسائل ممکن است منجر به سوءتغذیه، مشکلات گفتاری و سایر چالش‌ها در کار، مدرسه یا زندگی شخصی افراد شوند.
افراد می‌توانند با مراقبت‌های اصولی از دندان‌های خود، هم در خانه و هم در مطب دندانپزشک از این مشکلات پیشگیری کنند. در این مقاله از بهترین روش‌هایی صحبت می‌کنیم که با رعایت آنها می‌توانید دندان خود را سالم و زیبا نگه دارید.
۱. به طور منظم مسواک بزنید اما نه با شدت
اکثر مردم می‌دانند که مسواک زدن دو بار در روز، یکی از مهم‌ترین اقدامات برای از بین بردن پلاک و باکتری‌ها و تمیز نگه داشتن دندان‌ها است. با این حال، مسواک زدن ممکن است تنها در صورتی موثر باشد که افراد از تکنیک صحیح آن استفاده کنند.
در زمان مسواک زدن باید از حرکات دَورانی استفاده کرد و مراقب مسواک زدن دندان‌های جلو، پشت و قسمت بالای هر دندان باشید. این فرآیند بین ۲ تا ۳ دقیقه طول می‌کشد و باید دقت کنید که مسواک را خیلی محکم روی دندان‌های خود نکشید.
مسواک زدن خیلی سخت یا استفاده از مسواک سفت می‌تواند به مینای دندان و لثه آسیب برساند. اثرات این ممکن است شامل حساسیت دندان، آسیب دائمی به مینای محافظ دندان و لثه شود. حتی باید خمیر دندان را نیز به شکلی انتخاب کرد که این مشکلات را باعث نشود. پیشنهاد ما به شما خمیر دندان میسویک است. در مقاله درباره خمیر دندان‌های میسویک عنوان شده که، خمیردندان میسویک محافظ مینای دندان بوده و از خونریزی و التهاب لثه‌ها هم پیشگیری می‌کند. شما در هر ساعت شبانه روز می‌توانید از خمیردندان میسویک استفاده کنید و سلامت دندان‌ها را تجربه کنید.
انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) توصیه می‌کند از مسواک‌هایی استفاده کنید که دارای موهای نرم هستند. این انجمن همچنین بیان می‌کند که افراد باید هر ۳ ماه یکبار یا زمانی که انتهای مسواک شروع به ساییدگی می‌کند، آن را عوض کنند.
۲. از فلوراید استفاده کنید
فلوراید از عنصری در زمین به نام فلوئور می‌آید. بسیاری از متخصصان بر این باورند که فلوراید به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند و یکی از اجزای رایج در خمیر دندان و دهان‌شویه است. اما برخی از محصولات دندانپزشکی فاقد فلوراید هستند و برخی افراد اصلاً از این ماده بهره نمی‌برند.
شواهد نشان می‌دهد که کمبود فلوراید می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان شود، حتی اگر فرد از دندان‌های خود مراقبت کند. بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در صورت عدم استفاده از فلوراید، مانع از ایجاد پوسیدگی دندان نمی‌شود. در واقع یکی از ویژگی‌های خمیر دندان خوب این است که این ماده را در خود داشته باشد.
بسیاری از جوامع، فلوراید را به منابع آب خود اضافه کرده‌اند. چندین سازمان از جمله سازمان بهداشت جهانی (WHO)، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) و ADA، این کار را توصیه می‌کنند.
اگر دوست دارید از وجود چنین ماده‌ای در آب مصرفی خود باخبر شوید، می‌توانید با سازمان‌های محلی تماس بگیرید و از آنها بپرسید.
۳. یک بار در روز نخ دندان بکشید
نخ دندان می‌تواند پلاک و باکتری‌ها را از بین دندان‌ها، جایی که مسواک نمی‌تواند به آن دسترسی پیدا کند، از بین ببرد. همچنین می‌تواند با از بین بردن مواد غذایی که بین دندان‌ها گیر کرده‌اند، از بوی بد دهان جلوگیری کند.
اگرچه محققان روی اثر مثبت و مفید بودن نخ دندان روی دندان‌ها خیلی تمرکز نداشتند و تحقیقات در این زمینه اندک است، اما با این حال استفاده از آن همراه با مسواک بسیار توصیه می‌شود.
اکثر متخصصان بهداشت دندان توصیه می‌کنند قبل از زدن نخ دندان به دندان، نخ را به آرامی تا خط لثه فشار دهید. در زمان نخ دندان کشیدن بسیار مهم است که از بالا و پایین کشیدن نخ دندان بین دندان‌ها خودداری کنید، زیرا این کار باعث درد می‌شود و پلاک را به خوبی از بین نمی‌برد.
۴. به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید
کارشناسان توصیه می‌کنند که افراد هر ۶ ماه یک بار برای معاینه دندان‌های خود به دندانپزشک مراجعه کنند. در طول معاینه معمول دندانپزشکی، فرد متخصص دندان‌های را بررسی و در صورت نیاز جرم‌گیری می‌کند و پلاک و آلودگی میام دندان‌ها را از بین می‌برد.
دندانپزشک علائم مربوط به پوسیدگی دندان‌ها، بیماری لثه، سرطان دهان و سایر مسائل مربوط به سلامت دهان را بررسی می‌کند. گاهی اوقات ممکن است از اشعه ایکس برای بررسی پوسیدگی دندان نیز استفاده کنند.
نتایج یک مطالعه اخیر تأیید کرده که کودکان و نوجوانان باید هر ۶ ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنند تا از پوسیدگی دندان در آنها جلوگیری شود. با این حال، بزرگسالانی که هر روز بهداشت دهان و دندان خود را رعایت می‌کنند و خطر ابتلا به مشکلات دهان و دندان را در خود کاهش می‌دهند، ممکن است نیاز به مراجعه ۶ ماهه نداشته باشند و این مدت زمان برای آنها بیشتر شود.
افراد می‌توانند با دندانپزشک خود در مورد اینکه چند وقت یکبار نیاز به معاینه دارند، صحبت کنند. پاسخ دندانپزشک ممکن است بسته به سابقه فرد، سن و سلامت کلی دندان او متفاوت باشد. با این حال، هر کسی که متوجه تغییرات در دهان خود می‌شود باید به دندانپزشک مراجعه کند.
۵. سیگار نکشید
استعمال دخانیات به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌زند، که باعث می‌شود بدن نتواند بافت‌ها، از جمله بافت‌های دهان را بهبود بخشد. بسیاری از سازمان‌های جهانی، سیگار کشیدن را به عنوان یک عامل خطرناک برای بیماری لثه می‌دانند، در حالی که برخی نیز هشدار می‌دهند که افرادی که سیگار می‌کشند ممکن است پس از انجام یکی از عمل‌های دهان و دندان روند بهبود طولانی‌تر داشته باشند.
سیگار همچنین بر ظاهر دهان تأثیر می‌گذارد و منجر به زرد شدن دندان‌ها و زبان می‌شود و می‌تواند باعث بوی بد در دهان نیز بشود.
۶. از دهان‌شویه استفاده کنید
برخی از مطالعات نشان می‌دهند که دهان‌شویه برای سلامت دندان‌ها مفید است. به عنوان مثال، یک بررسی نشان داد که دهان‌شویه حاوی کلرهگزیدین، یک ماده ضد باکتری است، که به کنترل پلاک و التهاب لثه کمک می‌کند. بر اساس یک آنالیز، دهان شویه‌ها با روغن‌های ضروری خاص نیز برای سلامت دهان بسیار موثر عمل می‌کنند.
برای اینکه بدانید کدام دهان‌شویه برای شما بهترین گزینه است، می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید و یا اینکه سراغ برندهای معتبر این حوزه بروید. دهان‌شویه نمی‌تواند جایگزین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن شود، اما می‌تواند اثر این دو را تکمیل کند.
۷. خوردن خوراکی‌های شیرین و دارای نشاسته را محدود کنید
مصرف شکر می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان شود. همچنین مطالعات بسیاری ارتباط میان بیماری‌های دندان و قند را ثابت کرده‌اند. برخی از خوراکی‌های بسیار پرمصرف و مرتبط با این مشکل عبارت‌اند از آب نبات و انواع دسر، اما بسیاری از غذاهای فرآوری شده حاوی قند افزودنی نیز هستند.
سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که مصرف قند خود را به کمتر از ۱۰ درصد کالری روزانه خود محدود کنید. محققان در یک بررسی به این نتیجه رسیدند که کاهش این میزان به ۵ درصد خطر پوسیدگی و سایر مشکلات دندان را کاهش می‌دهد.
متخصصان همچنین بیان کرده‌اند که خوراکی‌های دارای نشاسته مانند کراکر، نان، چیپس و پاستا می‌توانند باعث پوسیدگی دندان شوند. ADA توضیح می‌دهد که این غذاها در دهان باقی می‌مانند و به قندهای کوچک تجزیه می‌شوند که باکتری‌های تولید کننده اسید از آنها تغذیه می‌کنند. این اسید می‌تواند باعث پوسیدگی دندان شود.
به جای غذاهای نشاسته‌ای، توصیه این است که از میوه‌ها و سبزیجات غنی از فیبر و همچنین محصولات لبنی بدون قند افزودنی استفاده کنید.
۸. به جای نوشیدنی‌های شیرین آب بنوشید
نوشیدنی‌های شیرین شده با قند یکی از متداول‌ترین نوع نوشیدنی برای مصرف میان مردم تمام دنیا شده‌اند و معروف‌ترین آنها نوشابه‌ها هستند.
توصیه سازمان‌های جهانی و متخصصان این است که به جای این نوشیدنی‌ها سراغ آب و چای بدون شیرینی بروید و نوشیدنی‌های شیرین شده با قند را در زمان غذا و در حجم کم مصرف کنید.
نکاتی در مورد بهداشت دهان و دندان در کودکان
دندان‌های موقت کودک، که مردم گاهی آنها را دندان‌های شیری می‌نامند، به اندازه دندان‌های دائمی آنها مهم هستند. دندان‌های شیری به کودک در جویدن و صحبت کردن، کمک می‌کنند. جایی که آنها می‌رویند، همچنین محلی برای رویش دندان‌های دائم هستند.
اگر کودکی دندان شیری خود را به دلیل پوسیدگی از دست بدهد، این موضوع می‌تواند دندان‌های آنها در کودکی را دچار مشکل کند و حتی زمینه برای پوسیدگی دندان‌های دیگر را بیشتر کند.
با در نظر گرفتن این موضوع، بهترین کار این است که از دندان‌های کودک از همان سنین پایین مراقبت کنید. اقدامات زیر به سلامت دندان‌ها و لثه‌های کودک کمک می‌کند:
- لثه‌های کودک را هر روز با یک دستمال گرم و مرطوب پاک کنید، حتی قبل از اینکه دندانی داشته باشد. انجام این کار باعث حذف قند از لثه می‌شود و می‌تواند به کودک کمک کند تا با تمیزی دندان بیشتر آشنا شود.
- نوزادان و کودکان نوپا نباید با شیشه یا فنجان به رختخواب بروند. شیر و آب میوه حاوی قندهایی هستند که اگر برای مدت طولانی روی دندان باقی بمانند می‌توانند باعث پوسیدگی دندان شوند.
- با نزدیک شدن به یک سالگی کودک، او را به فنجان عادت دهید. سعی کنید شیشه را از یک سالگی از کودک خود بگیرید.
- به کودکان نوپا اجازه دهید تا بین وعده‌های غذایی آب را از فنجان جرعه جرعه بنوشند و آب یا شیر را فقط برای وعده‌های غذایی به آنها بدهید.
- هنگامی که کودک دندان درآورد، آنها را دو بار در روز با یک مسواک نرم کودک مسواک بزنید. از مقدار کمی خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید که مقدار آن بزرگتر از یک دانه برنج نباشد. برای کودکان ۳ تا ۶ ساله از خمیر دندان به اندازه یک نخود استفاده کنید.
- والدین یا مراقبان باید دندان‌های کودک را برای آنها مسواک بزنند تا زمانی که بتوانند بدون کمک تمام دندان‌های خود را به طور کامل تمیز کنند. آنها را زیر نظر بگیرید تا مطمئن شوید که خمیر دندان را بیرون نمی‌ریزند.
- خمیر دندان را در زمانی که از آن استفاده نمی‌کنید دور از دسترس کودکان قرار دهید.
- برای کودک خود می‌توانید خمیر دندان مخصوص کودکان تهیه کنید. پیشنهاد ما به شما خرید خمیر دندان پمپی میسویک برای کودکان است که با وجود کلسیم و پروتئین از دندان‌های شیری محافظت می‌کند و دندان‌های آسیب دیده کودک را تقویت می‌کند.
- ADA توصیه می‌کند که کودکان ظرف ۶ ماه پس از رویش اولین دندان خود یا در سن ۱ سالگی، به دندانپزشک مراجعه کنند.
- پستانک و ظروف غذای کودک را با کودکی دیگری به اشتراک نگذارید. این کار می‌تواند باکتری‌های پوسیدگی دندان به دهان کودک منتقل کند.۳
نتیجه گیری
مراقبت درست و اصولی از دندان از زمان کودکی تا بزرگسالی باعث می‌شود که دندان‌ها و لثه‌های سالمی داشته باشید. مسواک زدن روزانه و نخ دندان کشیدن، سیگار نکشیدن، رژیم غذایی سالم و معاینات منظم دندانپزشکی می‌تواند به افراد کمک کند از پوسیدگی، بیماری لثه و سایر مشکلات دندانی جلوگیری کنند. انجام تمام این کارها، همچنین روی سلامت کلی آنها اثر مثبت می‌گذارد.